Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-Çad İş Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Bizim Afrika’ya bakışımız asla bu topraklara gelen sömürgeciler gibi olmadı, olmayacak. Afrika kıtasındaki tüm ilişkilerimizde karşılıklı saygı, sevgi ve kazan-kazan ilkesini temel alıyoruz. Birlikte gelişmeyi, yönetmeyi ve zenginleşmeyi arzu eden bir anlayışla ilişkilerimizi geliştirmenin çabası içindeyiz” dedi.
Çad’ın başkenti Encemine’de temaslarını sürdüren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi ile birlikte Türkiye-Çad İş Forumu’na katıldı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen ve iki ülkenin iş adamlarının iştirakiyle gerçekleşen forumda, Cumhurbaşkanı Erdoğan bir konuşma yaptı.
Türkiye ile Çad arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine büyük katkı sağlayacağını söylediği iş forumuna katılmaktan duyduğu memnuniyeti ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’den Çad’a cumhurbaşkanlığı seviyesindeki ilk ziyaretin kendisine nasip olmasından da ayrıca mutlu olduğunu belirtti.
İKİLİ TİCARET HACMİNİN ARTIRILMASI
Ziyaretinin, iki ülke arasında köklü bir tarihe sahip ilişkilere ekonomi ve ticaret alanında da ivme kazandırmasını ümit ettiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülkenin toplam nüfusunun 95 milyon olmasına rağmen ikili ticaret hacminin 41-42 milyon dolar seviyesinde kaldığına işaret etti ve bunun artırılması gerektiğini vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Paralarımıza, imkânlarımıza sahip çıkmamız lazım. Yeraltı-yerüstü tüm zenginliklerimizin birilerinin kontrolünde olmasını ben doğru bulmuyorum ve adımlarımızı buna göre de atmamız lazım. Bunun için iş adamlarımıza büyük görev düşüyor” dedi.
Türkiye’nin IMF’e olan 23,5 milyar dolarlık borcunu 2013’te sıfırladıklarını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, borç ve hibe veren ülke ve kurumların ardından emir de verdiğine değinerek, “Şimdi öyle yapmıyorlar mı dünyada? Bakıyorsunuz borç değil güya şöyle ufak ufak hibeler veriyorlar, ardından da emirler veriyorlar. Afrika’yı böyle sömürmediler mi? Afrika’yı böyle sömürdüler. Hâlâ da böyle sömürmeye devam ettirmiyorlar mı? Aynen böyle sömürmeye devam ediyorlar” şeklinde konuştu.
“ARTIK ÇOK FARKLI VE DAHA GÜÇLÜ BİR AFRİKA OLACAK”
Afrika’nın, artık küllerinden ayağa kalktığını ve bu yüzyılın sonuna doğru bugünkü Afrika’nın bulunamayacağını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi: “Çok farklı bir Afrika olacak, çok daha güçlü bir Afrika olacak, çok daha diri bir Afrika olacak. Onun için Sayın Cumhurbaşkanımız da burada, hep birlikte bir karar vermemiz lazım. İş adamlarımız ziyaretimiz vesilesiyle Çadlı muhataplarıyla potansiyel iş birliği imkânlarını ele almak üzere burada bulunuyorlar. İş adamlarımız tekstilden tarım ve hayvancılığa, müteahhitlikten enerjiye, sağlıktan turizme kadar birçok iş kolunu şu anda temsil ediyorlar. Her iki ülke iş adamlarının bu iş forumu vesilesiyle yeni ortaklıklar tesis edeceklerini düşünüyorum.”
Devlet yönetiminin cepteki hazır para kaynaklarıyla değil, yeni para kaynakları üretilerek ve kaynakların çeşitlendirilmesiyle olacağını söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, yönetimini devraldıklarında batmış, bitmiş ve tükenmiş bir Türkiye’yi 15 yılda farklı bir ülke hâline getirdiklerini ifade etti ve “Nasıl oldu? Hazır paralarımız vardı, yatırımları yaptık da öyle mi oldu? Hayır. BOT sistemini devreye soktuk, PPP sistemini devreye soktuk ve bunların devreye girişiyle birlikte Türkiye bir anda değişmeye başladı” diye ekledi.
“ÇAD YATIRIMA HAZIR BİR ÜLKE”
Türk iş adamlarına “Yurt dışında yatırım mı yapmak istiyorsunuz, Çad’da işte bu imkânı değerlendirebilirsiniz” diyerek seslenen Cumhurbaşkanı Erdoğan Çad’ın havalimanından üst geçitlere, metrodan otoyollara, yatırıma hazır bir ülke olduğuna işaret etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkenin yeraltı zenginlikleri bakımından taşıdığı potansiyele de dikkat çekerek, “Girişimciler buradaki kardeşleriyle, arkadaşlarıyla, muhataplarıyla otursunlar konuşsunlar ve bu alanlarda adımları atsınlar ve bütün bu petrol kaynaklarını, doğal gaz kaynaklarını malum yerler kullanmasın, bu ülkenin kendi evlatları, kazan-kazan esasına göre kendileriyle çalışacak olan kardeşleriyle beraber bunu yapsın” dedi.
Konuşmasında iki ülkenin ilişkilerinin köklü bir tarihinin olduğunu hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Şimdiki Çad topraklarında yaşayan tüccarların ticaret yolları asırlar boyunca Osmanlı topraklarından geçmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1551 yılında İspanyol işgalindeki Trablusgarp’ın fethedilip İstanbul’a bağlanmasıyla başlayan bu ilişki bir asır öncesine kadar kesintisiz sürmüştür. Osmanlı’nın Fizan Sancağı’yla bugünkü Çad’da bulunan Kânim-Bornu Sultanlığı’nın yakın iş birliği içinde olduğu görüyoruz. Bu durum münasebetlerimizin her alanda ilerlemesini sağlamış, hatta karşılıklı elçi teatileri gerçekleştirilmişti. Türk Hava Yolları 2013 yılından itibaren Encemine’ye sefer başlatarak iki ülke ve iki halk arasındaki bu uzun tarihî ve ticari bağları yeniden canlandırma yolunda önemli bir adım atmıştır.”
“AFRİKA VİZYONU ÇERÇEVESİNDE ÇAD’A BÜYÜK ÖNEM VERİYORUZ”
Türkiye olarak hassasiyetle hayata geçirilen Afrika vizyonu çerçevesinde Çad’a büyük önem verdiklerini ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2013’te Türkiye’nin Encemine Büyükelçiliğinin, 2014’te de Çad’ın Ankara’daki Büyükelçiliğinin faaliyete başlamasıyla iki ülkenin ekonomik ilişkilerini destekleyecek diplomatik altyapının tesis edildiğini hatırlattı.
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması ile Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmasını imzaladıklarına değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomik ve ticari ilişkilerin ahdi zemini sağlamlaştıkça ticaret rakamlarının ve yatırımların da artacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15 yıl önce göreve geldiklerinde Türkiye’nin Afrika’daki 12 olan büyükelçilik sayısının bugün 41 olduğuna dikkat çekti ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Güzel ülkeniz ile ilişkilerimizi her alanda geliştirmek, derinleştirmek ve bağlarımızı kuvvetlendirmek istiyoruz. Çad’ın daha da gelişmesi ve kalkınması için elimizden gelen desteği vermeye hazırız ve Çad’ın teröre kurban edilmesini asla istemiyoruz. Zira terörün ne olduğunu biz gayet iyi biliriz, çünkü teröre çok kurban verdik. Biz damdan düştük, damdan düşenin hâlinden damdan düşen anlar, diğerleri anlamaz. Dolayısıyla terör konusunda da biz şu anda, PYD, PKK, YPG, DEAŞ, DHKP-C, bütün bunlarla şu anda mücadele ediyoruz. Biliyorum siz de burada Boko Haram’la mücadele ediyorsunuz. Ama İdris kardeşimin duruşu ve buradaki dik duruş, hamdolsun Çad’ı daha şu anda terörden arındırılmış hâle getirdi. Ama asla terör uyumaz, bunu biliniz, terörist de uyamaz. Onun için dik duracağız, yolumuza öyle devam edeceğiz. İşte en son G5 Zirvesi bu bakımdan Afrika’da önemliydi ve biz aynen zirvedeki tüm kardeşlerimizin yanında olmaya devam edeceğiz.”
“BİRLİKTE ÜRETMEYİ, GELİŞMEYİ VE ZENGİNLEŞMEYİ ARZU EDİYORUZ”
Türkiye’nin Afrika’ya bakışının, asla bu topraklara gelen sömürgeciler gibi olmadığının ve olmayacağının altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Afrika kıtasındaki tüm ilişkilerimizde karşılıklı saygıyı, sevgiyi, kazan-kazan ilkesini temel alıyoruz. Birlikte gelişmeyi, birlikte üretmeyi, birlikte zenginleşmeyi arzu eden bir anlayışla ilişkilerimizi geliştirmenin çabası içindeyiz” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gönül bağının olmadığı, sadece çıkar boyutunda kalan bir münasebet bizim tarzımız olmadığı gibi, muhataplarımız için de bunun kalıcı fayda sağlamayacağını düşünüyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Bu çerçevede Türkiye’nin Çad ile ikili ilişkilerinin güçlenmesine önemli katkılar sunan TİKA’nın, Çad’da 50’nin üzerinde proje gerçekleştirdiğine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu projelerin büyük bölümünün sağlık, eğitim, tarım gibi orta ve uzun vadede kalkınmayı teşvik edici mahiyette olmasına önem verdiklerini söyledi.
“ÇAD’A TAHSİS ETTİĞİMİZ EĞİTİM-ÖĞRETİM BURSLARI KESİNTİSİZ DEVAM EDECEK”
Eğitimin, ticari ve ekonomik ilişkilere katkıda bulunacağını dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çad’daki toplantılarda Türkiye’de öğrenim görmüş ve akıcı bir şekilde Türkçe konuşan Çadlı öğrenciler gördüğünü aktardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çad’daki Maarif Vakfı okulları bu konudaki iş birliğimizin lokomotifi olacak. Maarif okullarında eğitim-öğretim gören Çadlı çocukları kendi evlatlarımızdan ayrı tutmayacağımızı bilmenizi isterim. Çad’a tahsis ettiğimiz eğitim-öğretim bursları ve diğer projeler de kesintisiz şekilde devam edecektir” açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasına şöyle devam etti: “Türkiye hem burada yatırım yapan iş adamlarını destekleyecek, hem de ülkemize yatırım yapacak tüm girişimcilerle birlikte Çad’lı dostlarımızı teşvik edecek imkâna sahip bir devlettir. Küresel ekonomiyi olumsuz yönde etkileyen kriz ortamı sürerken, Türkiye yılın ilk 3 çeyreğinde yüzde 7,4’lük bir büyüme oranını yakalamıştır. Ülkemize gelen uluslararası yatırım miktarı son 15 yılda 180 milyar doları bulmuştur. Türkiye millî geliri 860 milyar dolar olan, ihracatı ise 157 milyar dolara doğru giden bir ülke konumundadır. Dünyanın her yerinde siyasi ve ticari ilişkileri bulunan bir ülkedir. Avrupa Birliği’yle her ne kadar son dönemde bizden kaynaklanmayan sebeplerle memnuniyetsizlikler olsa da, yarım asrı aşan yakın ilişkilerimiz var. Kurucusu olduğumuz G-20’nin çalışmalarında aktif rol oynuyoruz. İslam İşbirliği Teşkilatı Dönem Başkanlığımız sırasında hiç olmadığı kadar dünya siyasetinde etkin bir konuma geldik. Dünyadaki tüm önemli bölgesel örgütlerle ilişkilerimizi geliştirmenin çabası içindeyiz.”
“AFRİKA ÜLKELERİNİ ORTAKLARIMIZ OLARAK GÖRÜYORUZ”
Türkiye’nin sahip olduğu büyük medeniyet mirasının ve tarihî birikimin, kendilerine güçlü ilişkiler kurmak için sağlam bir altyapı sunduğuna işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Afrika’yla da Osmanlı Devleti’nden beri mevcut olan o yakın ilişkilerimizi güçlendirme konusunda kararlı bir iradeye sahibiz. Bugün de Afrika’ya olan ilgimizin gerisinde buradaki kardeşlerimizle potansiyellerimizi, imkânlarımızı birlikte değerlendirme gayesi vardır” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasını şu cümlelerle tamamladı: “Afrika ülkelerini eşit ve karşılıklı sevgi, saygı zemininde ilişkilerimizi geliştireceğimiz ortaklarımız olarak görüyoruz. ‘Gelin birlikte kazanalım’ diyoruz. Ben, bu çağrının bugün burada, Türkiye-Çad İş Forumu toplantısında karşılık bulacağına inanıyorum.”
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN TUNUS’A GİTTİ
Türkiye-Çad İş Forumu’na katılımıyla Çad’daki temaslarını tamamlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, beraberindeki heyetle birlikte ziyaretinin son durağı olan Tunus’a hareket etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Encemine Uluslararası Havalimanı’nda, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi, Çad Dışişleri Bakanı Muhammed Zene Şerif, Türkiye’nin Encemine Büyükelçisi Erdal Sabri Ergen ile diğer yetkililer uğurladı.
